Интернеттегі алаяқтар сенгіш азаматтарды алдаудың жаңа айла-шарғыларын ойлап табуда. Кейбір алаяқтық схемалардың сенімді болып көрінетіні соншалықты  олар тіпті ең сақ адамдарды да шатастыруы мүмкін. Еуразиялық банк бүгінгі күнге дейін белгілі болған қаскүнемдердің танымал айлаларын жинап, олардың тұзағына түспеудің қарапайым ұсыныстарын дайындады.

Ипотекалық мерзімді өткізіп алу: алаяқтар жәбірленушіні қалай азғырады

Қазақстандағы алаяқтықтың кең таралған схемаларының бірі — банктік қызметкерлердің атынан ипотекалық кредит бойынша мерзімі өткен төлемдер туралы хабарламалармен қоңырау шалу. Алаяқтар өздерін банк қызметкерлері ретінде таныстырады және рұқсат етілмеген берешек пайда болды деп сендіреді. Осыдан кейін олар жағдайды реттеу мақсатында деген желеумен жеке деректерді және SMS-хабарламамен келетін кодты талап ете бастайды.

Мұндағы басты ереже — дүрлігуге асықпаңыз. Әдетте кредит бойынша мерзімі өтулер туралы оператор емес, банктің автоматтандырылған жүйесі хабарлайды. Егер сізге осындай қоңырау шалынса, сөйлесуді тоқтатып, дереу банкке хабарласыңыз.

+ 870 коды бар нөмірлерге назар аударыңыз: қайта қоңырау шалмаңыз!

Егер сізге Inmarsat спутниктік байланысы жиі қолданатын +870 коды бар нөмірден қоңырау шалса, аса сақ болыңыз. Алаяқтар мұндай нөмірлерді адамдарды алдау және олардың жеке деректеріне немесе ақшасына қол жеткізу үшін пайдаланады. + 870 коды жергілікті нөмірге ұқсағандықтан жаңылыстыруы мүмкін.

Мұндай нөмірлерге қайта қоңырау шалмаңыз, сонымен қатар телефон арқылы SMS кодын немесе банктік картаңыздың мәліметтерін бермеңіз. Мұндай қоңыраулар алаяқтықтың тікелей белгісі. Егер сізден осындай нөмір арқылы жеке деректеріңізді беруді өтінсе, сөйлесуді дереу тоқтатқан дұрыс.

“Матрешка” стиліндегі алаяқтар: бірнеше рет алдау

Қазақстанда танымал болып келе жатқан тағы бір айлалы схема — “матрешка схемасы” деп аталады. Бұл көп деңгейлі ойында алаяқтар жәбірленушіге кезек-кезек қоңырау шалып, өздерін ұялы байланыс операторлары, eGov порталы, құқық қорғау органдары немесе қаржы институттары сияқты әртүрлі ұйымдардың қызметкерлері ретінде таныстырады. Әрбір жаңа “әңгімелесуші” алдыңғысын алаяқтық жасады деп айыптап, жәбірленушіні одан сайын шатастырады.

Осы әңгімелердің барлығының басты нәтижесі — қаражатты ұрлаудың немесе сіздің атыңызға кредит ресімдеудің алдын алу үшін ақшаны “қауіпсіз” шотқа аудару туралы ұсыныс. Бұл әңгімелер қаншалықты сенімді болып көрінсе де, бірде-бір ресми мекеме сізден телефон арқылы ақша аударуды сұрамайтынын есте ұстаған жөн. Егер сізге осындай ұсыныс түссе, бұл алаяқтықтың айқын белгісі.

Электрондық журналдар арқылы алаяқтық: бейтаныс адамдарға сенбеңіз

Мектептің электронды журналдарын қолданатын алаяқтар да табылады. Мәскеуде және басқа елдерде қаскүнемдер өздерін оқу орындарының қызметкерлері ретінде таныстыра отырып, балаларға қоңырау шалып, электронды журналдарға, дәлірек айтқанда, MЭШ есептік жазбасына немесе mos.ru порталына қолжетімділікті талап ететін жағдайлар тіркеле бастады. Мұндай схема біздің азаматтарға да әсер етуі мүмкін. Сондықтан мектептің студенттерден немесе олардың ата-аналарынан телефон қоңыраулары арқылы жеке деректерді сұрауға құқығы жоқ екенін ұмытпаңыз.

Алаяқтардан қалай қорғануға болады?

Алаяқтар барған сайын өнертапқыш болып келеді, бірақ қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтай отырып, олардың құрбаны болу қаупін айтарлықтай азайтуға болады. Бейтаныс адамдарға сенбеңіз, телефон арқылы жеке деректерді бермеңіз және әрқашан ақпаратты ресми арналар арқылы тексеріңіз.

Егер сіз алаяқтыққа тап болсаңыз, дереу банктің байланыс орталығына қоңырау шалыңыз немесе жақын жердегі бөлімшеге барыңыз. Клиент банкке алаяқтық туралы хабарлағаннан кейін, ақпарат дереу антифрод орталығында тіркеледі, бұл қаржы ұйымдарына күдікті операцияларды тез бұғаттауға мүмкіндік береді. Не болғанын неғұрлым тез хабарласаңыз, ақшаны қайтару мүмкіндігі де соғұрлым жоғары болады.

Еуразиялық банктің клиенттері тәулік бойы келесі нөмірлер бойынша қоңырау шала алады:
+7 (771) 000-77-22 — Beeline;
+7 (700) 000-77-22 — Tele/Altel;
+7 (702) 010-77-22 — Kcell/activ.

Егер сіз алаяқтық әрекеттер фактісі бойынша немесе басқа себептер бойынша шағым қалдырғыңыз келсе, мына сілтеме бойынша нысанды толтырыңыз: https://eubank.kz/feedback/